به نقل از «فارس»

بی توجهی رسانه ملی به زبان فارسی

تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۹۴۹۶۳۷

امروز که حدود یک سال از گلایه رهبر انقلاب از اوضاع زبان فارسی در کشور می‌گذرد مداقه در برنامه‌ها مختلف رسانه ملی از بی توجهی این سازمان به این مسئله مهم خبر می‌دهد.

 

به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، امروز روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی است که به عنوان روز پاسداشت زبان فارسی نیز نامگذاری شده و بهانه خوبی است برای مرور اجمالی بر وضعیت زبان فارسی در کشور به ویژه اینکه یک سال از ابراز نگرانی رهبر معظم انقلاب درباره زبان فارسی می‌گذرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

درست یک سال پیش بود که رهبر معظم انقلاب در جمع استادان زبان و ادب پارسی و شاعران جوان و پیشکسوت از وضعیت زبان فارسی در کشور گلایه کردند: «من از صداوسیما گله‌مندم، به دلیل اینکه به جای ترویج زبان صحیح و معیار و زبان صیقل‌خورده و درست، گاهی زبان بی‌هویت و تعابیر غلط و بدتر از همه تعابیر خارجی را ترویج می‌کند. انتشار فلان لغت فرنگی یک مترجم یا نویسنده از تلویزیون، موجب عمومی شدن آن لغت و آلوده شدن زبان به زوائد مضرّ می‌شود. نگذارید زبان فارسی دچار فرسودگی و ویرانی شود.»

رهبری در آن دیدار همچنین از ولنگاری زبانی و ساخت لفظی بسیار نازل برخی ترانه‌ها و پخش آن‌ها از صداوسیما در سریال‌ها نیز انتقاد کردند: «زبان فارسی قرن‌های متمادی است که عمدتاً به وسیله شاعران بزرگ حفظ شده و اینگونه سالم و فصیح به دست ما رسیده است، بنابراین ما باید حرمت زبان را حفظ کنیم و اجازه نداریم با بی‌مبالاتی آن را به دست فلان ترانه‌سرای بی‌هنر بدهیم که الفاظ را خراب کند و بعد نیز با پول بیت‌المال در صداوسیما و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی پخش شود.» همین بیانات صریح موجب شد تا صداوسیما کمیته‌ای برای حفظ، ترویج و پاسداشت زبان فارسی تشکیل دهد، اما به نظر می‌رسد این کمیته از ۳۱ اردیبهشت تا امروز دستاورد قابل‌توجهی در این امر جز پایش مجریان نداشته است.

سریال‌هایی که همچنان آسیب‌زا هستند

یکی از آسیب‌های جدی که به زبان فارسی وارد می‌شود از ناحیه سریال‌های تلویزیونی است، به ویژه در برخی سریال‌های طنز که بدون هیچ محدودیتی نویسنده‌ها دست به اختراع واژه‌های نامأنوس می‌زدند و طولی نمی‌کشید که این واژه‌ها در میان مردم کوچه و بازار رونق می‌گرفت و زبان به زبان می‌چرخید و جایگاهی در زبان محاوره برای خود دست و پا می‌کرد و مدیران سازمان صداوسیما نیز از دور صرفاً تماشاگر بودند و احتمالاً از اینکه می‌دیدند سریال‌های تولیدی آن‌ها در جامعه تاثیرگذار است خرسند هم می‌شدند.

پس از گلایه رهبر انقلاب انتظار می‌رفت اقداماتی جدی، ریشه‌ای و ساختاری برای اعتلا و ارتقای زبان فارسی انجام گیرد، اما طبق معمول اعلام شد در این ارتباط کمیته‌ای در رسانه ملی ایجاد شده و پس از مدتی همه چیز به دست فراموشی سپرده شد. معلوم نیست کمیته‌ای که در صداوسیما تشکیل شد چقدر روی متن سریال‌های تلویزیونی حساسیت دارد و اصلاً سازوکاری برای رصد این مسئله وجود دارد یا خیر، اما با کمی دقت در وضعیت فعلی سریال‌ها می‌توان گفت که نظارت جدی روی متن سریال‌ها نیست به ویژه اینکه برای مثال درباره سریال پربیننده‌ای، چون پایتخت ۶ عنوان شد که متن آن بدون طی مراحل همیشگی و با دور زدن قواعد رایج به مرحله تولید رسیده و غلبه و نفوذ اسپانسر‌ها بیش از هر سازوکاری دست بالا را داشته است و در فضایی که روح تجارت و بازار بر همه شئون صداوسیما سایه انداخته پاسداشت زبان فارسی به طور عادی یا دغدغه هیچ کس نیست یا حاشیه‌ای‌ترین مسئله مدیران سازمان است.

آسیب به زبان فارسی فقط به سریال‌های تلویزیونی محدود نمی‌شود. مجری‌های صداوسیما نیز به تنهایی بار زیادی از حمله به زبان فارسی را به دوش می‌کشند و در این باره سال پیش از میان برخی مجریان آن‌هایی که بیشتر به زبان فارسی اهتمام نشان دادند، تقدیر شد و شاید این تنها اتفاقی بود که دراین رابطه نمود پیدا کرد و به سرعت نیز به حاشیه رفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد صداو‌سیما از ۳۱‌ اردیبهشت سال گذشته به صورت حرفه‌ای به جز پایش مجریان کاری در این حیطه انجام نداده است.

در کنار مجری‌ها، اما خیلی از افرادی که به عنوان متخصص و کارشناس مسائل مختلف مدعو صداوسیما هستند، جزو دسته آسیب زنندگان به زبان فارسی محسوب می‌شوند. ظاهراً هیچ دستورالعمل یا الزامی به آن‌ها برای رعایت زبان فارسی ارائه نمی‌شود چراکه بسیاری از آن‌ها با افتخار از واژه‌ها و کلمات زبان‌های بیگانه استفاده می‌کنند و مجری‌های محترم نیز هرگز تذکری به این افراد نمی‌دهند. همه این‌ها نشان می‌دهد نسبت به پاسداشت زبان فارسی در صداوسیما تساهل زیادی وجود دارد.

سایه تجارت و سرمایه بر زبان فارسی

آگهی‌های پرحجم تبلیغاتی بستر دیگری برای هجمه به زبان فارسی در صداوسیما هستند. در این باره البته وزارت ارشاد هم کوتاهی‌های زیادی به خرج می‌دهد. دستورالعملی که وزارت ارشاد برای تبلیغات وضع کرده و صداوسیما نیز باید به آن پایبند باشد نشان می‌دهد کسی این موضوع را جدی نمی‌گیرد و در این باره نیز به نظر می‌رسد نظارت‌ها و حساسیت‌های لازم وجود ندارد. استفاده زیاد از واژه‌های بیگانه همچنان در تبلیغات تلویزیونی بیداد می‌کند و به نظر می‌رسد در این میدان که عرصه تجارت است، پول و درآمد دغدغه اصلی است.

فرهنگستان کم ظهور

در سویی دیگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی وظیفه تولید واژه‌های مناسب برای زبان فارسی را بر عهده دارد و علی‌القاعده انتظار می‌رود این مرکز در تعامل گسترده با رسانه ملی و مراکز دیگر در ارتقای زبان فارسی نقشی بی‌بدیل ایفا کند، اما واقعیت امر این است که فرهنگستان در کوران هجمه به زبان فارسی که با توسعه فضای مجازی ابعاد پیچیده‌تری به خود گرفته تحرک قابل قبولی ارائه نداده است.

واقعاً چه اندازه عبارات و واژه‌هایی که این مرکز تولید کرده توانسته در زبان محاوره مردم جا باز کند و ویراستاران چقدر این تولیدات را جدی گرفته‌اند و رسانه ملی پای کار استفاده از آن آمده است و اساساً چقدر عملکرد این مرکز مورد نقد جدی قرار گرفته و مدیران آن به نقد‌ها توجه نشان داده‌اند؟ در این باره نیز شاهد ضعف جدی عملکرد صداوسیما هستیم و به نظر می‌رسد ورود جدی و اثرگذاری به این موضوع صورت نگرفته است.

رهبر انقلاب نزدیک ۲۰ سال پیش خواهان جنبش عظیم نرم افزاری در کشور شده بودند، اما تمرکز مدیران سیما روی توسعه سخت افزاری و جدی نگرفتن ابعاد نرم افزار فرهنگی باعث شده تا محتوا و کیفیت در بسیاری از ابعاد عقب بماند و زبان فارسی نیز در این رکود فرهنگی به طور عادی لطمه خواهد دید.

منبع:‌ روزنامه جاون

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: زبان فارسی رهبر انقلاب رسانه ملی رهبر معظم انقلاب پاسداشت زبان فارسی زبان فارسی زبان فارسی نظر می رسد رسانه ملی سریال ها واژه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۹۴۹۶۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سرگذشت فارسی‌زبانان آسیای میانه /نگاهی به کتاب «تاریخ تاجیکان ورارود»

  علی هادیلو؛ اعتماد    پژواک جدایی مناطق آسیای میانه و ایران، قصه‌ای پرغصه به وسعت تاریخ ایران معاصر است؛ اما فارغ از مرثیه‌سرایی بر میراث به یغما رفته، اغلب ایرانیان را وقوف نیست که چه بر سر میراث هزارسالگان در سرزمین‌های جدا افتاده رفت.   کتاب «تاجیکان ورارود؛ از ۱۸۶۰ تا ۱۹۲۴» نخستین روایت علمی دقیق و مدون به سبک تاریخ‌نویسی‌نو و به زبان فارسی در این زمینه است. این کتاب پرارج گرچه در سال ۱۴۰۰ در ایران منتشر شد، اما به دلیل خاستگاه تاجیکی محقق (نماز حاتم) آنچنانکه باید و شاید در فضای رسانه‌ای ایران ارج نهاده نشد.    کتاب تاریخ تاجیکان ورارود، شرح رنجی است که از فرط بی‌صدایی تاکنون شنیده نشده و برای شنیدن آن باید گوش به دیوار ستبر تاریخ خواباند. این درد به تعبیر فروغ فرخ‌زاد، بانوی شعر و ادب ایران زمین، از آن جنس دردهایی است که «انسان را به سکوت وا می‌دارد، از این رو بسیار سنگین‌تر از دردی است که انسان را به فریاد وا می‌دارد.»   سرگذشت روزگار زبان فارسی و تاجیکان در این کتاب دست‌کمی از دوران پرآشوب پس از ورود و سیطره مغولان بر ایران نداشت و چه بسا تلخ‌تر از آن عصر بود.     قوم مهاجم مغول، به روایت موجز جوینی، «آمدند و کندند و سوختند و کشتند و بردند و رفتند»، اما چند سالی نگذشت که پیش از فروپاشی دولت‌شان، در بستر کارگاه حریر فرهنگ، اندیشه و مدنیت ایرانی سر به راه‌تر شده، زبان فارسی را به عنوان زبان خود برگزیدند و به تدریج به کیش و آیین ایرانی و اسلامی گراییدند و حتی مروج آن شدند، حال آنکه زبان فارسی آسیای میانه در چنگ قوم یأجوج و مأجوج گرفتار شده و به مرور جای خود را به زبان‌های روسی و ازبک داد.       نماز حاتم، نویسنده کتاب، از محققان و استادان برجسته و بنام دانشگاه ملی تاجیکستان است. او استاد گروه تاریخ آکادمی علوم تاجیکستان است که تاکنون ۱۵ کتاب و بیش از ۲۶۰ مقاله به نگارش درآورده است.   کتاب‌های تاریخ خلق تاجیک (کتاب درسی برای کلاس نهم) و «سرنگون کردن ترتیبات امیری در بخارا» (کتاب دانشگاهی) از جمله مهم‌ترین آثار این محقق شهیر تاجیکی است.    تاریخ تاجیکان ورارود، روایتی خواندنی درباره ماجرای گذر سرسلامت تتمه زبان فارسی و قوم بزرگ تاجیک در منطقه آسیای میانه از دوران پرتلاطم و پرآشوب سیطره روسیه تزاری و شوروی و سلاخی فارسی‌زبانان آسیای مرکزی در میانه سال‌های (۱۸۶۰-۱۹۲۴) است و ماجرای این گذر تاریخی، سیاسی و فرهنگی به مثابه داستان سیمرغ عطار است که تنها معدودی از مسافران با موفقیت در این سفر سیاسی، تاریخی و فرهنگی به مقصد رسیدند.      کتاب تاریخ تاجیکان ورارود تاریخ صرف نیست و همچنانکه ویل دورانت تاریخ تمدن را شرح دستاوردهای عظیم انسانی روی سواحل رودخانه خروشان و پرهیاهوی تاریخ می‌دانست، روایتی از شجاعت، قهرمانی و تلاش نفسگیر یکی از کهن‌ترین ملت‌های جهان در حفظ و گسترش زبان فارسی، فرهنگ، سنن اخلاقی، اقتصاد، اندیشه، دانش، کشاورزی، ارتباطات و میراث گرانبهای نیاکانی است.    کتاب تاریخ تاجیکان ورارود مرثیه‌سرایی بر میراث به یغما رفته ایرانی نیست؛ بلکه نویسنده (نماز حاتم) کوشش خود را به کار گرفته تا براساس منابع تازه و از نگاهی نو صفحات درخشان تاریخ نیاکان خویش را در مبارزه با مهاجمان روس و پاسداری از میهن خود روایت کند.   ملتی که به توصیف این محقق، در برابر دشمن، «نه سپر، بلکه فرهنگ خود را پیش گذاشت، به قوم مهاجم دوستی، همزیستی و همکاری را پیشنهاد کرد، خود که فرهیخته و معارف‌پرور بود، به بیگانگان کوچی، برتری دانش و فرهنگ را اثبات نمود، ایشان را نیز به همین راه هدایت ساخت.»   در این کتاب که به کوشش آرش ایران‌پور، محقق ایرانی، برگردان و شرح شده، معادل‌های روسی و «کریلی» با وسواسی مثال‌زدنی به معادل‎های فارسی برگردانده شده است.    این کتاب را می‌توان نمونه‌ای از شکل‌گیری یک مکتب تاریخ‌نگاری جدید در آسیای میانه نیز قلمداد کرد؛ مکتبی که با وجود تاثیرپذیری از راه و روش تاریخ‌نگاری شوروی -البته وجوه علمی و مثبت آن- از این توانایی نیز برخوردار است در جایی که به بررسی سیاست‌های مقامات شوروی مربوط می‌شود، بدون پرخاش و تندی، جوانبی از آن را مورد نقد و بازنگری قرار دهد.   این کتاب همچنین نقبی به فرآیند تدریجی فارسی‌زدایی از آسیای میانه زده و روایتی داستان‌گونه و جانسوز دوران فترت زبان فارسی در این خطه، فراروی ما می‌نهد.    از زمان ورود اشغالگران روس به آسیای مرکزی (۱۸۶۰)، شوربختی فارسی‌زبانان و افول تاجیک‌ها آغاز می‌شود و به دلایل متعدد و دسیسه‌های حکمرانان در سیادت روسیه تزاری به ویژه حکومت شوروی به مرور زبان فارسی جایگاه پیشین خود را از دست می‌دهد و حتی ‌کار به تحقیر فارسی زبانان و استحاله قوم تاجیک می رسد‌.      فرآیند فارسی‌زدایی که عملا از دوره حکومت شوروی رنگ و بویی جدید به خود می‌گیرد، با تبر تقسیم‌ (مرزبندی‌های ملی) در ۱۹۲۴ به اوج می‌رسد و میوه‌های خونین آن را می‌توان به ویژه در نسل‌کشی روشنفکران فارسی زبان در دهه ۱۹۳۰ به وضوح مشاهده کرد.   به روایت نویسنده در صفحات مطبوعات چه آسیای میانه و چه روسیه درباره تاجیکان و زبان فارسی (که از ۱۹۲۴ نام آن به تاجیکی تغییر کرد) تقریبا چیزی چاپ نمی‌شد.     حتی «اگر به ناگه مقاله‌ای هم چاپ می‌شد، بیشتر آنها غرض‌ورزانه بوده، گاه تاجیکان و زبان فارسی تاجیکان را آشکارا تحقیر می‌کردند.» کار بدانجا رسید که بر حذف زبان فارسی و انکار موجودیت این زبان و تاجیکان، رسما پافشاری می‌کردند.    گفتنی است کتاب «تاریخ تاجیکان ورارود» از دهه ۱۸۶۰ تا سال ۱۹24 تالیف نماز حاتم، به کوشش آرش ایرانپور از سوی انتشارات شیرازه ما در ۶۲۴ صفحه منتشر شده است. کانال عصر ایران در تلگرام